25.11: Trung Quốc tập trận, Đài Loan, ADIZ Biển ở Đông, khẩu chiến Trung - Mỹ, liên minh chống Bắc Kinh

Chào các bạn,

Như thường lệ, bản tin hôm nay sẽ bao gồm các tin tức về hoạt động quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông, khả năng Trung Quốc lập ADIZ ở Biển Đông, cuộc đấu khẩu của các đại sứ quán Trung Quốc về chuyến thăm của Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Robert O’Brien đến Việt Nam và Philippines và dự định của Mỹ nhằm thành lập liên minh không chính thức để chống trả Trung Quốc.

1. Trung Quốc lại tập trận ở Biển Đông

Ngày 24.11, Cục Hải sự tỉnh Hải Nam ra thông báo cho biết Trung Quốc sẽ tiến hành tập trận tại khu vực nằm giữa đảo Hải Nam và quần đảo Hoàng Sa từ ngày 26 đến 28.11.

Khu vực tập trận này chỉ rộng khoảng 1.400 km vuông, không quá lớn so với các cuộc tập trận rầm rộ ở khu vực này trong năm nay.

Trước đó, truyền thông Trung Quốc ngày 23.11 cũng đưa tin về cuộc tập trận của một lực lượng đổ bộ diễn ra ở Biển Đông trong những ngày vừa qua.

Tham gia cuộc tập trận kéo dài 4 ngày là các tàu đổ bộ tấn công Ngũ Chỉ Sơn (987), Côn Lôn Sơn (998) và Trường Bạch Sơn (989). Hình ảnh cũng cho thấy sự xuất hiện của các tàu đổ bộ đệm khí.

Cuộc tập trận này phù hợp với những thông tin thu thập từ ảnh vệ tinh và các nguồn khác được nhắc đến trong Newsletter ngày 21.11.

Liên quan đến hoạt động quân sự của Trung Quốc, hai tàu sân bay của nước này là Liêu Ninh và Sơn Đông đều đã cùng ra khơi huấn luyện trong vài ngày qua.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy Liêu Ninh hoạt động ở Bột Hải trong khi Sơn Đông hoạt động ở Hoàng Hải, phía nam Đại Liên.

2. Đài Loan + ADIZ ở Biển Đông

Chuẩn đô đốc Michael Studeman đã kết thúc chuyến thăm Đài Loan kéo dài 3 ngày vào tối qua. Tờ South China Morning Post dẫn lời một số chuyên gia ở Trung Quốc nhận xét về chuyến thăm này:

Hai tháng tới sẽ thử thách sự kiên nhẫn và bình tĩnh của chính phủ Trung Quốc đến mức cùng cực với việc chính quyền sắp mãn nhiệm ở Nhà Trắng có thể sẽ kích động bất cứ khi nào có cơ hội, các chuyên gia cảnh báo sau khi Washington cử một chuẩn đô đốc hải quân tới Đài Loan.

Các nhà quan sát kêu gọi Bắc Kinh thận trọng để giữ cho mối quan hệ Trung - Mỹ ổn định sau chuyến thăm bí mật được tường thuật là của Chuẩn đô đốc Michael Studeman, Giám đốc tình báo của Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương.

…

Một nguồn tin trong quân đội ở Bắc Kinh cho biết việc cử một sĩ quan tình báo hải quân đến Đài Loan là nhằm kiểm tra các giới hạn của Bắc Kinh và nếu Bắc Kinh thực hiện một động thái trả đũa quyết liệt, mối quan hệ Trung - Mỹ có thể đi theo một con đường tiềm ẩn nguy cơ xung đột.

…

Trongkhi đó, ông Vương Côn Nghĩa, người đứng đầu Hiệp hội Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Đài Loan, cho biết các trao đổi tình báo giữa Mỹ và Đài Loan thường được giữ bí mật, điều này giải thích tại sao không có cơ quan chính phủ nào muốn xác nhận rằng Studeman đã đến thăm.

“Nếu được xác nhận, chuyến thăm của Studeman hẳn liên quan đến việc thực hiện các thỏa thuận cần thiết cho việc triển khai hoạt động tình báo, an ninh và chiến lược của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trước thời điểm chuyển giao của chính quyền Mỹ”.

Tuy nhiên, sau khi ông Studeman kết thúc chuyến thăm, xuất hiện tin tức Giám đốc Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) Andrew Wheeler, một quan chức cấp nội các, đã hủy bỏ chuyến thăm theo lời mời trước đó vì những lo ngại về vấn đề chi phí vào cuối nhiệm kỳ.

Chuyến thăm của ông Studeman diễn ra giữa lúc có nhiều bàn tán về khả năng Trung Quốc lập Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) tại một khu vực nào đó ở Biển Đông.

Vào đầu tháng, Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan Nghiêm Đức Phát nhận xét các hoạt động của máy bay Trung Quốc ở tây nam Đài Loan thời gian qua có thể liên quan đến kế hoạch thiết lập ADIZ ở phía tây eo biển Ba Sỹ.

Chuyên gia quân sự Đài Loan Lu Li-shih cũng cảnh báo khả năng này trong một bài viết trên tờ The Diplomat ngày 15.11.

Trong một bài viết ngày 23.11, tổ chức Sáng kiến Tìm hiểu tình hình chiến lược Biển Đông của Trung Quốc (SCSPI) đánh giá khả năng không có nhiều khả năng Trung Quốc sẽ thiết lập ADIZ ở Biển Đông. Tuy nhiên, tổ chức này cũng đưa ra đe dọa:

Tuy nhiên, nếu mức độ và cường độ của các hoạt động hàng không quân sự nước ngoài tiếp tục tăng cao trong tương lai và cố tình tiếp cận vùng trời không thuộc Vùng thông tin bay Hồng Kông và Tam Á tạo ra tình huống mà các hoạt động xác định và phân loại mục tiêu phòng không của PLA không thể lọc được các hoạt động hàng không dân dụng, thì việc Bắc Kinh thiết lập ADIZ ở Biển Đông là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Điều này sẽ nhằm giải quyết vùng trời xung quanh quần đảo Trường Sa và yêu cầu thông báo trước về các hoạt động hàng không dân dụng để hỗ trợ các hoạt động phòng không quân sự liên quan. Tác giả muốn lưu ý rằng Bắc Kinh đã nhiều lần tuyên bố ADIZ ở Biển Đông sẽ được thiết lập tùy theo nhu cầu an ninh và mức độ của các mối đe dọa trên không.

3. Đấu khẩu Mỹ - Trung tiếp diễn

Cuộc đấu khẩu giữa Đại sứ quán Trung Quốc ở Đông Nam Á và các quan chức Mỹ tiếp diễn với tuyên bố mới nhất từ cơ quan đại diện ngoại giao của Bắc Kinh ở Hà Nội ngày 23.11 phản ứng những phát biểu của Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Robert O’Brien trong chuyến thăm Việt Nam mới đây.

Tuyên bố này được đăng trên website của Đại sứ quán Trung Quốc bằng hai thứ tiếng Trung và Việt.

Tuyên bố tiếng Việt cũng được đăng trên trang Facebook của Đại sứ quán Trung Quốc vào chiều ngày 24.11. Đáng chú ý là trang Facebook của Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở TP.HCM sau đó cũng dẫn lại tuyên bố với lời bình luận khá hằn học:

“Sắp mất chức lại xúi bẩy gây chuyện khắp nơi, về nước chuẩn bị chuyển giao công việc cho cố vấn an ninh kế nhiệm đi”.

Bình luận khiếm nhã này sau đó đã bị xóa đi.

Tương tự ở Hà Nội, Đại sứ quán Trung Quốc ở Manila cũng đưa ra tuyên bố phản ứng những phát biểu của ông O’Brien khi đến thăm Philippines.

4. Mỹ gia tăng sức ép với Trung Quốc

Tờ The Wall Street Journal ngày 24.11 tiết lộ chính quyền của Tổng thống Trump đang vận động thành lập một liên minh không chính thức về thương mại để chống trả các hành động cưỡng ép kinh tế của Trung Quốc.

Các quan chức cấp cao của chính quyền Trump cho biết họ đang thúc đẩy các biện pháp cứng rắn mới chống lại Bắc Kinh, ngay cả khi Tổng thống Trump chuẩn bị kết thúc hai tháng cuối cùng tại vị.

Các quan chức chính quyền cho biết nỗ lực tham vọng nhất sẽ tạo ra một liên minh không chính thức của các quốc gia phương Tây để cùng nhau trả đũa khi Trung Quốc sử dụng sức mạnh thương mại của mình để ép buộc các nước. Họ nói rằng kế hoạch này được khơi mào bởi sức ép kinh tế của Trung Quốc đối với Úc sau khi quốc gia này kêu gọi mở một cuộc điều tra về nguồn gốc của đại dịch Covid-19.

Một quan chức cấp cao cho biết: “Trung Quốc đang cố gắng bắt các quốc gia phục tùng bằng cách ép buộc kinh tế nghiêm trọng. “Phương Tây cần tạo ra một hệ thống hấp thụ tập thể sự trừng phạt kinh tế từ chính sách ngoại giao cưỡng bức của Trung Quốc và bù đắp chi phí”.

Theo kế hoạch trả đũa chung, khi Trung Quốc tẩy chay hàng nhập khẩu, các quốc gia đồng minh sẽ đồng ý mua hàng hóa hoặc bù đắp thiệt hại. Ngoài ra, nhóm có thể cùng đồng ý áp thuế quan đối với Trung Quốc để bù đắp thiệt hại.

…

Chính quyền cũng đang tìm cách mở rộng lệnh cấm nhập khẩu hàng hóa do lao động cưỡng bức sản xuất từ khu vực Tân Cương của Trung Quốc và bổ sung các công ty vào danh sách đen của Bộ Thương mại, bao gồm cả nhà sản xuất chip Trung Quốc Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC). SMIC hiện đã phải đối mặt với các yêu cầu cấp phép khó khăn khi mua hàng từ các công ty Mỹ.

Trước đó, hãng Reuters có bài viết độc quyền tiết lộ chính quyền Trump sắp sửa tuyên bố thêm 89 công ty hàng không vũ trụ Trung Quốc và các công ty khác có quan hệ với quân đội, từ đó hạn chế họ mua nhiều loại hàng hóa và công nghệ của Mỹ.

Thân mến,

Duân