29.10: Chuyến thăm Việt Nam của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo

Ngày 28.10, Bộ Ngoại giao Việt Nam thông báo Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ thăm chính thức Việt Nam nhằm kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Hoa Kỳ từ ngày 29-30.1.2020, theo lời mời của Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh.

Bộ Ngoại giao Mỹ sau đó cũng thông báo về việc bổ sung Việt Nam vào chuyến công du của ông Pompeo.

Sau đó, Ngoại trưởng Pompeo sẽ tới Hà Nội để gặp gỡ những người đồng cấp nhằm tái khẳng định sức mạnh của quan hệ Đối tác Toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ và thúc đẩy cam kết chung của chúng ta đối với một khu vực hòa bình và thịnh vượng.

Chuyến thăm này được xem là bất ngờ bởi nó không nằm trong lịch trình công du châu Á được công bố trước đó, vốn bao gồm các chặng dừng ở Ấn Độ, Sri Lanka, Maldives và Indonesia.

Tờ The Washington Times dẫn lời các phụ tá của ông Pompeo cho biết chặng dừng ở Việt Nam chỉ mới được bổ sung trong các cuộc thảo luận vài ngày qua.

Ngoại trưởng Pompeo ở Sri Lanka - Ảnh: Reuters

Tuy trên danh nghĩa chuyến thăm kéo dài 2 ngày nhưng theo thông tin mà tôi có được cộng với lịch trình ở Indonesia, Ngoại trưởng Mỹ dự kiến chỉ đến Hà Nội vào tối 29.10 và sẽ rời đi vào trưa ngày 30.10.

Như vậy chương trình làm việc của ông ở Hà Nội nhiều khả năng chỉ gói gọn trong một buổi sáng 30.10.

Cũng theo lịch trình trước đó, ông Pompeo có vẻ như đã cắt ngắn chuyến thăm Indonesia xuống còn 1 ngày để ghé Việt Nam.

Chuyến đi khó khăn ở Indonesia

Nằm trong chuyến công du châu Á nhằm mục đích kiềm chế và ngăn chặn ảnh hưởng của Trung Quốc, ông Pompeo đến Jakarta không ngoài mục đích lôi kéo Indonesia xích gần với những mục tiêu của nhóm Bộ tứ kim cương (Quad) gồm Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản và Úc.

Cùng với Việt Nam, Indonesia là một trong hai quốc gia mà Mỹ đặt nhiều ưu tiên nhất ở Đông Nam Á hiện nay.

Trong nỗ lực lôi kéo Jakarta, Washington không ngại bỏ qua những cáo buộc vi phạm nhân quyền đối với Bộ trưởng Quốc phòng Prabowo Subianto để cấp thị thực cho ông này đến Mỹ lần đầu tiên sau hơn 20 năm.

Tuy nhiên, dù phản ứng dứt khoát trước những nỗ lực của Trung Quốc nhằm biến vùng biển Natuna thành khu vực tranh chấp ở Biển Đông, Indonesia - quốc gia đồng sáng lập Phong trào không liên kết (NAM), đến nay vẫn thận trọng giữ thái độ trung lập trong cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.

Theo Reuters, Tổng thống Indonesia Joko Widodo mới đây đã thẳng thừng bác bỏ đề nghị của Mỹ cho phép máy bay tuần tra P-8 được hạ cánh và tiếp liệu ở Indonesia, viện dẫn đến chính sách đối ngoại trung lập từ trước đến nay.

Tại cuộc họp báo chung với ông Pompeo vào sáng 29.10, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi cũng tái khẳng định nguyên tắc tự do và độc lập trong chính sách đối ngoại của Jakarta, cho thấy ông Pompeo sẽ gặp nhiều trở ngại trong nỗ lực chiêu dụ Indonesia, đặc biệt khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần.

Dường như không có thông báo lớn nào được trông đợi ở Jakarta trong hôm nay. Ngược lại, theo tờ The Washington Times, một quan chức cấp cao của chính quyền Trump cho biết chuyến thăm Hà Nội dự kiến sẽ bao gồm một thông báo quan trọng về mối quan hệ Việt - Mỹ trước những mối đe dọa ngày càng tăng trong khu vực do Trung Quốc gây ra...

Nếu đúng như thế, dù không được xếp lịch từ trước, nhưng chuyến thăm Việt Nam của ông Pompeo có thể có nhiều ý nghĩa hơn cả chuyến thăm Indonesia.

***

Ông Pompeo đến Việt Nam sau khi có bài phát biểu qua video tại Diễn đàn Doanh nghiệp Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ở Hà Nội ngày 28.10.

Nhân diễn đàn này, Cơ quan Thương mại và Phát triển Hoa Kỳ (USTDA) công bố một lúc 3 chiến lược cho Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là chiến lược giao thông 2021, chiến lược số 2021, chiến lược năng lượng 2021.

Như vậy, sau 3 năm kể từ ngày Tổng thống Trump công bố chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ở APEC Đà Nẵng, nó đã được cụ thể hóa và người Mỹ thể hiện rõ quyết tâm đẩy lùi Vành đai và Con đường của Trung Quốc.

Cũng tại diễn đàn này có tổng cộng 7 thoả thuận hợp tác/biên bản ghi nhớ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam được ký kết, từ nhập khẩu thịt heo, ethanol đến các dự án điện khí hóa lỏng ở Long An, Bạc Liêu, Hải Phòng, kho cảng LNG Sơn Mỹ trị giá nhiều tỉ đô.

Những thỏa thuận này có lẽ sẽ giúp ngăn ngừa trước cuộc chiến thương mại tiềm tàng mà Tổng thống Donald Trump có thể phát động với Việt Nam trong nhiệm kỳ hai theo như bàn tán bấy lâu nay.

Duân